Een dagtaak aan stikstof - wat doen onze collega's?
Als je door de duinen bij de Kop van Schouwen of de Manteling van Walcheren loopt valt het al op. Waar je vroeger een enkel grijs korstmosje zag zie je nu veel meer groen zoals grassen en brandnetels. Oorzaak: stikstof! Door deze stof groeien in natuurgebieden steeds meer bomen, planten en struiken die van een voedselrijke omgeving houden. Dit gaat ten koste van de oorspronkelijke planten. Collega’s Ruth, Adviseur Stikstof en Miranda, Netwerkregisseur van de Manteling van Walcheren, hebben er letterlijk en figuurlijk een dagtaak aan.
Al jaren was er juridisch gesteggel over de berekeningen die de overheid hanteert voor de natuurcompensatie bij het toekennen van vergunningen. Deze berekening viel onder het Programma Aanpak Stikstof, afgekort PAS. Miranda werkte vanaf 2015 aan de PAS namens de Provincie Zeeland. Ze keek naar de toetsing, berekeningen, toekenningen van de vergunningen en het beleid rondom de Natura 2000 projecten. Miranda: “Het viel op dat projecten die via de PAS goedgekeurd werden wel de natuur belastte met meer stikstof.”
In 2019 ontstond een crisissituatie. De Raad van State vond de aanpak stikstof niet streng genoeg. Er werd te weinig gedaan aan het beschermen en herstellen van de natuur binnen het PAS gaf de Raad aan. Het Rijk en Provincies zaten in een moeilijke situatie waarbij nauwelijks vergunningen konden worden verstrekt.
Inmiddels werken er meer personen aan de stikstof opgave bij de Provincie Zeeland. Zo ook Ruth. Zij kwam na de zomer van 2021 bij het team. Op hetzelfde moment kwam de Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering. Een jaar later kwam het Rijk met het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Ruth: “We moeten als Provincie een gebiedsprogramma schrijven. Niet alleen met maatregelen om de stikstofuitstoot te verminderen en stikstofneerslag in de overbelaste gebieden te verkleinen, maar ook met maatregelen om andere doelen te behalen. Op 1 juli sturen we het gebiedsprogramma naar de minister. In het gebiedsprogramma kijken we naar natuur, bodem, landbouw, water en klimaat.”
Zeeland is relatief schoon. Onze provincie heeft maar één snelweg en weinig intensieve veehouderij, maar heeft bijvoorbeeld wel te maken met internationale scheepvaart, de Kanaalzone en het Sloegebied. Daarnaast grenst Zeeland aan de Antwerpse haven. Daarmee zijn er genoeg punten om breder te kijken dan enkel het landelijk gebied, om de problemen van het stikstof te bespreken en te kijken naar passende oplossingen. Miranda: “In Zeeland is het zeker niet alleen de veehouderij. Dat brengen we duidelijk naar voren. Niet alleen de boeren, maar ook de industrie en de scheepvaart moeten iets gaan doen.” Ruth vult aan: “De kustprovincies zijn afgelopen jaar meer gaan samenwerken. Je hebt te maken met een drukke scheepvaartroute die voor veel stikstof in de provincies zorgt.”
De Provincie Zeeland probeert inzichtelijk te krijgen waar de stikstofuitstoot vandaan komt en waar er natuurschade is binnen de provincie. Via het gebiedsprogramma werkt Ruth aan het verminderen van de uitstoot van stikstof en herstellen van de natuur. Ruth: “Ik ben trots op de versie van het gebiedsprogramma, zoals die er nu ligt. Hiermee starten we de discussie in de gebieden en werken we toe naar duidelijke, haalbare, efficiënte en effectieve maatregelen. De komende jaren wordt dan de belangrijkste vraag: wat kun je doen met de ‘stikstofruimte’ die er is? Iedereen wil bouwen of uitbreiden. Daar moeten we komende tijd met alle betrokken partijen over in gesprek.”
In 2023 moeten alle maatregelen concreter worden. Miranda heeft de zone rond het natuurgebied Manteling op Walcheren onder haar hoede. Miranda: “De Manteling en de Kop van Schouwen zijn focusgebieden. Deze duingebieden hebben het meest te lijden onder de stikstofneerslag. De Manteling heeft veel landgoederen en landbouw om zich heen. Gelukkig zijn veel grondeigenaren en gebruikers van goede wil en zijn we met mensen in gesprek over wat nu nodig is. Gebiedspartners zijn echt bereid om stappen te zetten als het zinvol is. De belangrijkste vraag voor het komende jaar is: hoe krijg je geld en regelingen bij de mensen in het gebied die het verschil kunnen maken?“
Ruth & Miranda: “Hoe krijg je geld en regelingen bij de mensen in het gebied die het verschil kunnen maken.”